Gdańsk şehrinin fotoğraflarını ilk defa gören herkes, böyle bir şehrin varlığından habersiz ise direkt olarak Kopenhag olduğu sanısına kolayca kapılabilir.

Gdańsk birçokları tarafından Danimarka’nın Kopenhag’ına, Almanya’nın Hamburg’una hatta Hollanda’nın Amsterdam’ına benzetiliyor. Ancak bu güzel şehir, ülkemizde henüz yeni keşfedilmeye başlanması sebebiyle kendi ülkesiyle ve kendi adıyla tanınmasına oldukça yakın bir zamana denk gelmekte.

Şimdilerde görkemli mimarisi, liman kenti olması, Baltık Denizi’ne kıyısı olması, ekonomik olarak daha rahat bir seyahat etme fırsatı sunması gibi birçok ilgi çekici özelliğiyle gezginlerin rotalarına çok daha sık dahil olmaya başladı.

Gdańsk’ın kuşbakışı bir görüntüsü

Gdańsk, tıp, mühendislik ve güzel sanatlar okullarının bulunduğu önemli bir kültür merkezidir. Bir denizcilik merkezi, birçok kilise, müze, tiyatro ve bahçe, konser salonu, opera binası, Ulusal Müze ve Denizcilik Müzesi söz konusu bu liman kenti için oldukça değerli ve önemli kurumlardır.

Bu yazımızda; Gdańsk’ın yakın tarihi geçmişine biraz ışık tutacağız. 

Gdansk Şehrinin Tarihi

Yüzlerce yıllık tarihi ve zengin kültürel dokusuyla Avrupa’nın en görkemli Orta Çağ şehirlerinden biri. Sopot ve Gdynia şehirleriyle birlikte Polonya’nın Tricity (üçleme şehir) olarak bilinen yerleşim yerlerinden biri olan Gdańsk, bu şirin Baltık şehirlerinin en büyüğü konumunda yer almaktadır. 

12. yüzyıldan beri Polonya ile Almanya arasında ihtilaflara konu olmuş bu şehir, iki ülke için bir hırs mücadelesi haline gelmiştir. Şehir farklı dönemlerde bir Polonya bir Almanya arasında gidip gelmiştir. Çok uzun bir dönem Almanya etkisi altında olmasından dolayı şehre Almanların isimlendirdiği şekliyle "Danzig" diyenler bile hala mevcut.

Gdansk (Danzig) Şehri Nerede?

Almanya, Birinci Dünya Savaşı sonunda yenildiğinde ve özgür Polonya deklare edildiğinde, Versay Antlaşması'yla 1919-1939 yılları arasında, nüfusunun neredeyse tamamı Alman asıllı olmasına rağmen, "özgür şehir" olarak ilan edildi ve yetkisi Milletler Cemiyeti'ne verildi. Böylece Polonya'nın erişebileceği ve kullanabileceği bir liman olacaktı. 1933'te, seçimler sonrası şehir parlamentosunun büyük bir kısmı Naziler'den oluşuyordu. 

Almanlar “Danzig”i Birinci Dünya Savaşı sırasında kaybettiler ancak yönünü bu şehirden çevirmeyi hiçbir zaman başaramadılar ve İkinci Dünya Savaşı süresince 1939 yılında yeniden işgal ettiler. 

1939’da Adolf Hitler Gdańsk’a giriş yaparken 

İkinci Dünya Savaşı’nda çok büyük oranda tahrip olan şehir, tıpkı başkent Varşova’da da izlenilen yol gibi şehrin o dönemdeki fotoğraflarına, savaştan sağ kurtulan insanların akıllarına kazınan görüntüleriyle tarihi dokusu bozulmadan, savaş öncesi görüntüsüyle neredeyse aynı olacak şekilde yeniden inşa edilmiştir.

İkinci Dünya Savaşı da Almanlar’ın yenilgisiyle sona erince, şehir bugünkü “Gdańsk” adını alarak Polonya’ya bağlı hale geldi. Almanlar’ın bunu resmen kabul etmesi ve Polonya toprağı olarak dile getirmeye başlamaları 1990’lı yılları bulmuştur. 

Günümüzde Gdansk Şehri

Günümüzde şehirde Alman nüfusu eskisi gibi fazla değildir, savaş boyunca her iki ülkede büyük yaralar aldığı için savaş sonrası dönemde Almanlar şehirden kimi zaman kitleler halinde kimi zamanlarda ise küçük aileler, gruplar şeklinde ayrılmışlardır. 

Tarih kitaplarına konu olan coğrafi konumunun getirisiyle, şehir şu an Polonya’nın altıncı büyük şehri olmasına rağmen ekonomik olarak ülkeye en çok katkı sağlayan şehirlerden bir tanesidir. 

Liman kenti olması sayesinde Baltık Denizi’nde önemli bir aktör rolündedir. İsveç, Almanya, Danimarka, Litvanya, Estonya, Letonya, Rusya gibi Baltık kıyısı olan birçok ülkeyle önemli ticari anlaşmalar içerisindedir.  

Bahsi geçen iki milletin arasında yüzyıllarca gidip gelen bu ihtişamlı Orta Avrupa şehri kuzey kıyılarının serin havasına rağmen rengarenk yapıları, ilgi çekici mimarisi ve derin tarihi kokusuyla insanları karşılıyor ve yolu düşen herkesi kendine hayran bırakıyor. 

Kaynaklar: 

https://www.britannica.com/place/Gdansk 

https://www.gdansk.pl/en/about-gdansk/history-of-the-city-gdansk,a,3012

http://www.localhistories.org/gdansk.html 

https://www.seattletimes.com/life/travel/exploring-the-powerful-history-of-gdansk/