New York’un sesi Broadway müzikalleri, Manhattan’ın Midtown (Orta şehir) bölgesindeki 41 profesyonel tiyatroda sergilenen, her sahnede en az 500 seyircisi bulunan, dünyada en çok gelir ve üne sahip müzikli tiyatro. New York’ta popüler bir turist aktivitesi olan bu müzikaller, The Broadway League’in 2019 yılına ait verilerine göre 14.8 milyondan fazla seyirci ve 1.8 milyar doları aşan satış elde etmiş. 

Broadway’in Doğuşu ve Gelişimi

1750’den itibaren aktif olan 280 seyirci kapasiteli bir tiyatro topluluğu, Broadway ‘in öncüsü olarak Shakespeare oyunlarını ve ballad operalarını  (18 yy. İngiliz komik operası) canlandırdı. Amerikan Bağımsızlık Savaşı (1775-1783) sırasında duran tiyatro 1798 senesinde daha geniş kapasiteyle yeniden açıldı. 

1850 senesinin başında tiyatrolar, daha ucuz gayrimenkul sebebiyle  Downtown (şehir merkezi) bölgesinden Midtown’a taşındı. 

Çalışma koşulları yüzünden aktörlerin 1919 senesindeki grev sonucu Broadway bir ay boyunca kapalı kaldı. Chicago, Boston ve Philadelphia’ya kadar uzanan grev, anlaşma sağlanınca sona erdi. 

Sonrasında yaşanan birçok grev, 11 Eylül terör olayları gibi sebepler;  Broadway tiyatrolarında duraklamaya yol açtı. Dünya savaşlarının ve Büyük Buhran’ın yaşattığı zor yıllardan sonra Broadway, 1943 yılında 2.212 performans sergileyerek gişe rekorlarını kıran Oklahoma! müzikaliyle altın çağına adım attı. 

1918 İspanyol gribi sırasında gösteriye devam eden Broadway tiyatroları, COVID-19 pandemisi sebebiyle 12 Mart 2020 tarihinde kapatıldı. Nisan’da yeniden açılması planlanırken bu tarih önce Haziran’a ardından Eylül’e ertelendi. Şimdi ise gösterimlerin 3 Ocak 2021 tarihinden itibaren devam etmesi bekleniyor. 

1947’den itibaren Broadway tiyatrolarına verilen Tony Ödülleri, bu sene yılın ilerleyen aylarında sanal olarak gerçekleşecek.

Broadway Müzikalleri’nden Uyarlanan Filmlerden Birkaçı

West Side Story (1961)

Natalie Wood başrolü canlandırmadan önce Wide Side Story, Broadway’de oynanan bir şovdu. Leonard Bernstein ve Stephen Sondheim’ın besteleyip yazdığı müzikal ilk kez 1957 yılında sahnelendi. Birden fazla Akademi Ödülü’ne sahip bu film, etnik farklılıklardan ortaya çıkan iki sokak çetesi arasındaki rekabeti ve yasak aşkı konu ediniyor. 

My Fair Lady (1964)

Audrey Hepburn ve Rex Harrison’ın başrolü paylaştığı 1964 yapımı, çeşitli dallarda Akademi Ödülleri kazanan film, daha önceden birçok kez Broadway’de sahne aldı. George Bernard Shaw’un Pygmalion (1912) adlı oyunundan esinlenen bu müzikal, Eliza DooLittle’ın, Henry Higgins’in yardımları sayesinde taşra hayatından çıkarak dönemin sosyetesine adım atmasını anlatır. Film, Higgins’in duygusal gelişimi ve Eliza’nın kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenerek haklarını savunması üzerinde durur. Kadınların gücü ve azmi, şarkıların katkısıyla hem Broadway müzikalinde hem de filmde merkeze alındı. 

Grease (1978)

Jim Jacobs ve Warren Casey tarafından 1971 senesinde yazılan müzikal, 1978 senesinde Olivia Newton-John ve John Travolta gibi ünlü isimlerin başrolleri canlandırmasıyla ekranlara taşındı. Sandy ve Danny’nin ilişkisini merkeze alarak 1950’lerdeki dönemin gençliğine ışık tutan bu filmin ikincisi Grease 2, 1982 senesinde gösterime sunuldu. 

Chicago (2002)

Birkaç dalda Akademi Ödülleri kazanan bir film olmadan önce John Kander’ın müzikleri eşliğinde Bob Fesse ve Fred Ebb tarafından yazılan bir Broadway müzikaliydi. 1975’te ilk kez sahnelenen şov, 2002’de ekranlara başrol Renée Zellweger ile taşındı. 

Sahne hayalini kuran Roxy Hart’ın, 1920’li yıllarının Chicago’sunda cazın hakim olduğu gecelerin birinde cinayet işlemesi sonucu hapishaneye düşmesi ve idolü Velma Kelly ile basının ilgi odağı olma çabasındaki rekabetinin yanı sıra kadınların güçlü karakterleri ve hikayeleri izleyiciye sunulur. 

The Phantom of the Opera (2004)

Fransız yazar Gaston Leroux’nun romanından uyarlanan Broadway şovu, 2004 senesinde sinemada gösterime girdi. Bu filmden önce, İngiliz besteci Andrew Llyod Webber’ın müzikal eseri onlarca kez sinemaya aktarıldı ve birkaç kez de operaya uyarlandı. Palais Garnier’de (Paris Operası) bir hayaletin soprano ses rengine sahip Christine’i tehdit etmesiyle başlayan 2004 yapımı film Akademi Ödülleri’nde 3 dalda aday gösterildi.

Mamma Mia! (2008)

Catherine Johnson tarafından ABBA grubunun şarkılarından yararlanarak yazılan Mamma Mia! müzikali 2008 senesinde Meryl Streep, Amanda Seyfried ve Colin Firth gibi ünlü isimlerin rol aldığı filme uyarlandı. Düğün hazırlıklarıyla meşgul olan Sophie, annesinin eski sevgililerini de düğüne davet ederek babasını bulmayı umar. 2008 yapımı filmin büyük ilgi görmesiyle 2018 yılında Mamma Mia! Here We Go Again filmi çekildi. İlk filmdeki ünlü isimler bu filmde de yer almaya devam ederken Lily James, Cher gibi isimler de yeni filme dahil olur. 

Kaynakça

https://www.theaterseatstore.com/blog/history-of-broadway#:~:text=Musicals%20were%20first%20performed%20in%20the%20middle%20of%20the%20century.&text=Vaudeville%20theater%20began%20in%201881,to%20inexpensive%20real%20estate%20prices.

https://en.wikipedia.org/wiki/Broadway_theatre

https://www.insider.com/movies-broadway-shows-first-2018-6

https://untappedcities.com/2020/03/16/13-times-that-broadway-went-dark-in-nyc/2/

https://www.nytimes.com/2020/03/12/theater/coronavirus-broadway-shutdown.html