"Mücevher dünyasının en değerli yapı taşlarından biri sayılabilecek inci nasıl yollardan geçiyor?"

Yazar: Selin Coşkun - Boğaziçi Üniversitesi

İnci, pürüzsüzlüğünden dolayı fabrikasyon gibi görünse de, değerli taşlar arasında işlenme sürecinde en az müdahale gerektirenlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Peki bu müdahalesiz süreç nasıl gerçekleşmektedir?

İstiridye İnci Nasıl Oluşur? İnci Nasıl Toplanır?

İncinin yüzde doksanından fazlası kalsiyum karbonattan oluşuyor. Yumuşakçalar sınıfının denizde yaşayan türlerinden, erişkinliğe ulaşmış istiridye ve midyelerin içinde oluşuyor. Bunların çoğu istiridye. İstiridyeler yaklaşık 3 yaşlarında erişkinliğe ulaşıyor.

İstiridyenin içine bir yabancı madde (kum, toz gibi) girmesiyle istiridye, yabancı maddeye karşı savunma mekanizmasını devreye sokar ve salgı merkezini uyarır. İçine giren kum veya tozu çevreleyen sedef benzeri salgı ve yine dışarıdan istiridyenin içine giren mikroorganizmalarla birleşince yumuşakçanın içerisinde zamanla, katman katman inci oluşur, yumuşakçanın yaşamında bir değişiklik oluşmaz.

Bu oluşuma sahip olmak için istiridyenin dışarıdan bir saldırıya uğramaması veya bu gibi bir duruma karşı korunması gereklidir. Özel olarak korunması yapay bir müdahale sayılabileceğinden incinin değerini düşürüyor.

A picture containing shellfish, oyster, table, piece

Description automatically generated

Yumuşakçanın içinde yabancı madde ve organizma bulundurması, buna ek olarak istiridyenin saldırıya uğramaması gerektiği düşünülünce, incinin oluşumu için gereken ortamın sağlanması bir hayli zor. Bu da incinin değerini iyice arttırıyor. Bu koşullara sahip olan bir istiridyede incinin oluşum hikayesi 2-8 yılı buluyor. Oluşumunu tamamlayan incilerin olduğu yumuşakçalar, dalgıçlar tarafından özel tekniklerle su altından toplanıyor.

İncinin oluşumu tuzlu veya tatlı suda olabildiği gibi, tuzlu su incilerinin şekli daha yuvarlak bir yapıya ve daha kaliteli bir sedef dokusuna sahiptir. Tatlı su incileri normalde şekil olarak küreye çok benzememekle birlikte, yeni teknolojilerle tatlı su incileri de mükemmel yuvarlağa gittikçe yaklaşmıştır.

Şimdiye dek siyah, pembe ve beyaz renklerde doğal inciler toplanmıştır ancak bunların en değerlisi, daha az bulunduğundan dolayı siyah incidir. En yaygın olan doğal inci rengi ise sedeftir.

Kültür İncisi Nedir? İnci Üretimi Nasıl Yapılır?

Siyah inciyi bulmanın zorluğunun yanında, sedef renginde inci bulmak bile artık istiridyelere uygun olan yaşam şartlarının değişmesiyle, bir diğer ifadeyle denizlerin kirlilik oranının artışıyla gittikçe zorlaşmıştır; kültür incisi üretimini destekler hale gelmiştir. Japon girişimci Mikimoto Kokichi sayesinde popülerleşen kültür incisi üretiminde ise, dünyanın farklı yerlerinde denizlere kurulan çiftliklerde inci oluşumu için en uygun olduğu düşünülen istiridyelere yabancı madde yerleştirilmekte ve güvenlikleri sağlanmaktadır. Korunma sürecindeki istiridyelerin türüne göre değişmekte olup, kültür incilerinin üretim süreci de 2 yıldan 8 yıla kadar değişmektedir. Olması gerekenden erken istiridyeden alınan incilerin kalitesi düşmektedir.

Tayland’da Bir Kültür İncisi Çiftliği

Çiftliklerde üretilen incilerin değeri, doğada kendiliğinden, savunmasız istiridyelerde oluşan incilerden daha düşük. Buna rağmen deniz kirliliğinin zamanla daha da arttığı günümüz dünyasında, savunmasız kalan istiridyeler arttığı için, kültür inciliğine gösterilen ilgi artmıştır. Ancak doğaseverler yumuşakçaların doğasını bozduğu ve istiridyeleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığı için kültür inciliğine karşı çıkıyor.

Yapay (İmitasyon) İnci Nedir, Nasıl Yapılır?

Kültür incisi üretimi dışında inci üretimine bir başka alternatif ise yapay inci üretimi, yani imitasyon inci. Yapay inci çoğunlukla bir cam boncuğun, balık pullarından oluşan bir solüsyona batırılmasıyla oluşur. Dolayısıyla doğal inciyle hiçbir alakası olmayan, sadece görüntü olarak çok benzeyen ve ekonomik açıdan daha ulaşılabilir inci imitasyonları üretiliyor. İmitasyon inci üretiminin en çok olduğu yer ise İspanya’nın Mallorca Adası.