Ara Güler: Yaşam Öyküsü
Ara Güler, 16 Ağustos 1928’de İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde Mıgırdiç Ara Derderyan adıyla Ermeni kökenli eczacı bir baba ve ev kadını bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Henüz 6 yaşındayken okumak için ailesi tarafından İstanbul’ a gönderildi. Küçük yaşlardan itibaren sinemaya oldukça ilgili olan Ara Güler, Muhsin Ertuğrul’un yanında tiyatro ve oyunculuk eğitimleri aldı.
Getronagan Ermeni Lisesi’nde okuduğu yıllarda sinemacılığın her alanında çalışırken aynı zamanda Muhsin Ertuğrul’un tiyatro kurslarına devam etti. Yönetmen veya oyun yazarı olmak hayali ve isteğiydi. Lise yıllarının ardından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesine devam etti. Foto muhabiri olma isteği üzerine eğitimini yarıda bıraktı ve bu süreçte askerliğini tamamladı.
Yaşamı süresince ilk olarak Perihan Sarıöz ve ardından Suna Taşkıran olmak üzere iki evlilik yapan Ara Güler'in hiç çocuğu yoktur.
Sanat tarihini derinden etkileyen fotoğrafları, foto muhabiri, gazeteci ve yazar kimliği ile tanıdığımız Ara Güler, 17 Ekim 2018’de kalp yetmezliği ile 90 yaşında hayata veda etti.
Gazetecilik, Foto Muhabirliği ve Yazarlık Kariyeri
Gazetecilik yaşamına 1950 yılında Yeni İstanbul Gazetesi’nde foto muhabirliği yaparak başladı. Aynı yıllarda edebiyat dergilerinde Ermenice öyküleri yayımlandı. 1953 yılında Henri Cartier Bresson ile tanıştı ve ardından Paris Magnum Ajansı’na katıldı. 1954 yılında Hayat Dergisi’nde fotoğraf şefi olarak çalışmaya başladı. Ardından Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergilerinin Yakındoğu foto muhabirliğini yaptı.
1961’de İngiltere’de yayımlanan Photography Annual Dergisi, Ara Güler’i dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl Amerikan Medya Fotoğrafçıları Derneği’ne kabul edilen tek Türk üye oldu.
Savaş foto-muhabirliği yapan Ara Güler’in katıldığı savaşlarda çektiği fotoğraflar pek çok dergi ve gazetede yayımlandı. Çektiği bir savaş fotoğrafı ise Time dergisine kapak olarak seçildi.
1962 yılında Almanya’da az sayıda fotoğrafçının sahip olduğu “Master of Leica” unvanını kazandı. Dünyaca tanınan bir fotoğrafçı olmasının yanı sıra çektiği fotoğraflar önemli yayınlarda kullanıldı. İsviçre’de çıkan “Camera” dergisi kendisine özel bir sayısını ayırdı. Ara Güler; Amerika, Almanya ve Fransa’da çeşitli sergiler açtı. Bunların yanı sıra 1967’de “İnsanların Dünyasına Bakışlar” sergisinde, 1968’de New York’ da “Renkli Fotoğrafın On Ustası” adlı sergide ve Köln “Fotokina Fuar’ında” eserleri sergilendi.
Dünyayı gezerek foto-röportajlar yapan Ara Güler, yaptığı röportajları Magnum Ajansı aracılığıyla dünyaya duyurdu. Bununla birlikte Picasso’nun 90. doğum günü için yayımlanan “Picasso Metamorphose et unite” isimli kitap için Picasso’nun foto-röportajını yaptı.
1979 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından foto-muhabirliği birincilik ödülü ile 1981 yılında ise Basın Yayın Genel Müdürlüğü tarafından onur plaketi ile taçlandırıldı. Ardından “Başarılı İletişimciler Ödülü”nü, “İFSAK Yılın Fotoğrafçısı Ödülü”nü, “Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Zirvedekiler Onur Ödülü”nü, “Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmeti Ödülü”nü aldı ve daha pek çok değerli ödülün sahibi oldu. 2000 yılında ise “Türkiye Yılın Fotoğrafçısı” unvanı kendisine verildi.
Ara Güler ve İstanbul
“Günbatımlarında hayalimdeki İstanbul ya bir vapurdur ya bir kuş geçmişe giden geçmişe uçan.”
Bir şehri anlamak için o şehri tanıtan sanat yapıtlarına yönelmek gerekir. Ara Güler’in fotoğrafları değişen, gelişen, yenilenen İstanbul’un tanıklığını yaparken aynı zamanda şehrin tarihini de gözler önüne sermektedir.
Ara Güler bir İstanbul çocuğudur. Hayata gözlerini İstanbul’da açmış; bu şehrin her anına, gizemine, büyüsüne, tarihine, değişkenliğine, kalabalıklığına, karmaşıklığına, ev sahipliğine şahit olmuş ve fotoğraflarına konu edinmiştir. Foto-muhabirliği yıllarında İstanbul en büyük tutkusu olmuştur, İstanbul’a sarsılmaz bağlarla bağlanmıştır. İstanbul’u her yönüyle anlatmaya, bilinmeyenleri açığa çıkarmaya, “İstanbul’un Gözü” olmaya adamıştır kendini.
Samih Rıfat’ın deyişi ile:
“Ve iş İstanbul’u fotoğraflamaya gelince, bu denli gözü pek kaygılar taşıyan ve bunca uzakları hedefleyen bu görüntü ustasının elinde İstanbul, İstanbulluluğunu takınır, şaşırtıcı imgeler, çarpıcı öyküler, büyüleyici biçim / içerik/ ilişki istifleriyle çıkar karşımıza. Özgün, görkemli, benzersiz... Ara Güler’in İstanbuludur o artık!”
“İstanbul’da doğdum, İstanbul’da yaşadım, İstanbul’da öleceğim... Ben binlerce yıldır İstanbul’dayım... Hep buradaydım...” diyen Ara Güler, fotoğraflarında da İstanbul’un tarihini, insanlarını, göç olgusunu, kentin görünümünü, toplumsal ve kültürel farklılaşmaları en gerçek halleriyle aktarır. İstanbul’u bir bütün olarak kavramayı sağlar.
Tarihi Durduran Fotoğrafları ve Hikayeleri
“Sanat olmasına gerek yoktur fotoğrafın. Fotoğraf tarih olayıdır. Tarihi zapt ediyorsun. Bir makine ile tarihi durduruyorsun.”
Fotoğraflarıyla Türkiye ve dünya tarihini aydınlatan, İstanbul’un her anına tanıklık eden ve yansıtan Ara Güler, Türk fotoğrafçılığının ustalarından biri olmasının yanı sıra belgeci fotoğraf biçiminin de ustası ve dünyaca ünlü kişilerle röportajlar yapan bir foto-muhabirdir.
.jpg)
At arabasını çeken arabacının fotoğrafı, Sirkeci
"Anlık bir olaydı, bir saniye geç kalsam bu fotoğraf olamazdı” diyen Ara Güler için bu fotoğraf özeldir.
Boğaziçi’nde Kandilli’den kalkan bir vapur.
“Ve
günlerden bir gün
güzel bir günbatımında
kalktı gemisi eski İstanbul'un
Boğaziçi'nden"
Ara Güler Kadrajından Eski İstanbul’un Fotoğrafları
Ara Güler’in Portreleri: Bir Devir Böyle Geçti
Ara Güler, Türk edebiyatının önemli isimlerinden dünyaca tanınan isimlere uzanan ve toplumun her tabakasını içine alan geniş bir yelpazeye objektifini çevirmiştir.
Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Aziz Nesin, Nazım Hikmet Ran, Orhan Veli Kanık, Can Yücel, Aşık Veysel Şatıroğlu gibi Türk edebiyatının duayenlerinin yanı sıra Süleyman Demirel, Kenan Evran, Bülent Ecevit, Adnan Menderes, İsmet İnönü gibi Türk politikacılarının portrelerini de fotoğrafları arasına eklemiştir.
Ara Güler'in portreleri arasında dünyaca tanınan isimler ise Winston Churchill, Indira Gandhi, John Berger, Salvador Dali, Pablo Picasso, Sophia Loren, Marlon Brando ve daha pek çok önemli isim yer almaktadır.
Orhan Kemal - Cevat Şakir Kabaağaçlı
Ara Güler, "Fotoğrafça düşününce Orhan Kemal benim için bir film kahramanıydı adeta." der.
Bodrumun tanınmasını sağlayan edebiyatçımız Cevat Şakir Kabaağaçlı bir diğer deyişle Halikarnas Balıkçısı, Ara Güler’i şu sözlerle anlatır:
“Ben ona sözle bir şey demedim ama çektiği fotoğraflarla o benim içimdekini buldu.”
Yaşar Kemal
Yaşar Kemal’e bir Ara’lık bakış.
Ara Güler, Yaşar Kemal’in İstanbul’a geldiği yıllarda tanıdığı ilk kişidir. Ara Güler, o yıllardan başlayarak Yaşar Kemal’in farklı yerlerde pek çok fotoğrafını çeker.
-min.jpg)
Salvador Dali - Pablo Picasso
Ara Güler, Salvador Dali ile Paris'te Meurice otelinde uzun uğraşlar sonucu randevulaşmış ve bu fotoğrafı çekmesi yaklaşık bir ayını almıştır.
Ara Güler'in Salvador Dali'nin fotoğrafını çekme hikayesine buradan ulaşabilirsiniz.
Pablo Picasso, Ara Güler’in çektiği bu portreye karşılık olarak Ara Güler’in resmini çizmiş ve Ara Güler' e hediye etmiştir.
Ara Güler Kitapları
Ara Güler’in foto muhabirliğinin yanı sıra yazarlık kimliğini ortaya çıkaran yirmiye yakın eseri bulunmaktadır.
Fotoğraflar, 1980
Ara Güler’in Sinemacıları, 1989
Eski İstanbul Anıları, 1994
Bir Devir Böyle Geçti Kalanlara Selam Olsun, 1994
Yitirilmiş Renkler, 1995
Yüzlerinde Yeryüzü, 1995
Babil’den Sonra Yaşayacağız (Kısa Hikayeler), 1996
Ara Güler’e Saygı, 1998
Yeryüzünde Yedi İz, 2002
100 Yüz, 2003
Retrospektif- 50 Yıl Fotojurnalizm, 2004
Ara’dan Yetmişyedi Yıl Geçti, 2005
Kaynaklar
BENZER YAZILAR
Klima Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler 2021
Bunaltıcı yaz sıcaklarına ferahlatıcı çözümlerden biri klimalar. Peki hangi klimalar doğa dostu? Hangileri ortamdaki havayı kurutmaz? Seçimi neye göre yapmalıyız?
Besim Ömer Akalın: Titanik Faciasından Kurtulan Türk Yolcu ve Öncü Bir Doktor
Türkiye'ye modern kadın doğum uygulamalarını getiren Besim Ömer Akalın kimdir?
