Hayatı anlamlandırmaya çalışırken, bir adım öne çıkmaya yardımcı olan kitaplar.

Yazar: Başak Gürül - Çankaya Üniversitesi

İnsanların hayata farklı açılardan bakabilmesini, kendi kendilerine yardım edebilmesini sağlayabilen, zor zamanlar için rehber olup aynı zamanda insanların kendi yaşam yolculuğunda gelişimini sağlayabilecek kitapları derledik.

1) İnsanın Anlam Arayışı-Viktor Emil Frankl

20. yüzyılın önde gelen psikiyatristlerinden olan Viktor Emil Frankl tarafından kaleme alınan, otuzun üzerinde yabancı dile çevrilen İnsanın Anlam Arayışı kitabı 1946 yılında yayımlanmıştır. Anlam yoluyla terapi anlamına gelen logoterapinin kurucularından olan Frankl, logoterapinin ilkeleri eşliğinde Auschwitz ölüm kampında kaldığı süre boyunca kendi yaşam deneyimlerini aktarmıştır.

Kampta kaldığı süre boyunca zor yaşam koşulları içerisinde, düşüncelerinin farkındalığına tutunarak ve içindeki umuda dört elle sarılarak “İnsanı insan yapan nedir?” sorusuna cevap bulmaya çalışmıştır. İnsanın Anlam Arayışı kitabı okuyucularını Sarte, Heidegger ve Gasset’in de düşünceleri ışığında varoluşun zorlu koşullarında “anlam”ın keşfine yardımcı olacak bir yolculuğa çıkarıyor.

2) Hayatı Yeniden Keşfedin

Hayatı Yeniden Keşfedin kitabı insanların kişiliğine işleyen problemleri çözmek amacıyla geliştirilen ve etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış şema terapinin yaratıcılarından olan Jeffrey Young ve Janet Klosko tarafından 1993 yılında yazılmıştır. Kitapta insan yaşamını zora sokan, kendi kendine zarar verici düşünce kalıpları olarak adlandırılan şemalardan bahsedilmektedir.

Kitapta şema testleriyle okuyucunun ilgili şemanın kendisinde olup olmadığını fark etmesi sağlanmaktadır. Daha sonrasında okuyucuların hayatında değişiklikler yaratabilmek için insanların mutluluğa ulaşmasını engelleyen bu düşünce kalıplarından nasıl kurtulabileceklerine dair çözüm önerileri sunmaktadır. Ayrıca Hayatı Yeniden Keşfedin kitabı, kendine yardım kitaplarıyla ilgili yapılan bir araştırmada etkinliği bilimsel olarak kanıtlanan kitaplardan biri olmuştur.

3) Mod Terapisi

Diğer yollardan gitmek, yaşam örüntülerini anlamak ve değiştirmek mottosu ile yola çıkan Mod Terapisi kitabı 2014 yılında Gitta Jacob, Hannie Van Genderen ve Laura Seebauer tarafından yazılmıştır. Kitap, çocukluk yıllarının bugünkü düşünce ve davranışları büyük ölçüde etkilediğini gözler önüne sermektedir. Mod Terapisi kitabı, bol bol alıştırma içeren ve insanlara zarar veren geçmiş örüntülerinden kurtulmalarını sağlayan birçok çözüm yolu içermektedir. Bu kitap insanların hayat kalitesini düşüren ancak bir türlü kurtulamadıkları örüntüleri hakkında artık bir şey yapmak isteyenler için tam bir kılavuz niteliği taşımaktadır.

4) İyi Hissetmek-David Burns

Bugüne kadar üç milyondan fazla satılan İyi Hissetmek kitabı 1980 yılında Amerikalı Profesör David Burns tarafından yazılmıştır. Kendine yardım kitaplarını konu alan bir araştırmada aynı Hayatı Yeniden Keşfedin kitabı gibi etkinliği bilimsel olarak kanıtlanan kitaplardan olmuştur. Kitap kendini yetersiz ve değersiz hissedip, karmaşık duygularıyla baş etmekte zorlanan insanların hayata olumlu taraflardan bakmasını sağlayacak bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış pek çok teknik sunmaktadır.

5) Kendiyle Dost Olmak Hayatı Nasıl Kolaylaştırır?-Wilhelm Schmid

İnsanın kendisi ile kurduğu ilişkinin, dünyayla kurduğu ilişkiyi etkileyebileceğini konu alan kitap 2019 yılında Wilhelm Schmid tarafından yazılmıştır. Çağın gerektirdikleri, sosyal medya kullanımının artmasıyla insanlarda oluşan "Mükemmel olmalıyım" düşüncesiyle bazı sorunlar belirgin olarak kendini gösterip insanların kendini yetersiz hissetmesine sebep olmaya başlamıştır.

Kitap da tam olarak bu noktada insanlara dayatılan mükemmel olma algısını sorgulatıp, insanın kendisiyle dost olabilmesinin yolunun kendisinin mükemmel olamayacağını kabul etmesinden geçtiğini anlatmaktadır. Her biri birbirinden değerli on bir ayrı bölümden oluşan kitap kendi benliğiyle barışık yaşamak isteyenler için çok güzel bakış açıları sunmaktadır.

6) İnsan Olmak - Engin Gençtan

İnsan Olmak kitabı psikiyatri alanında yaptığı çalışmalarla bilinen Engin Gençtan tarafından 1983 yılında yazılmıştır. Toplam on üç bölümden oluşan kitap insan olmaya dair her şeyden bahsetmektedir.

Bireyin toplumla kurduğu ilişki, anne-baba ve çocuk ilişkisi, daha sonrasında bu kurulan ilk ilişkinin veya olumsuz çocukluk deneyimlerinin insan hayatını nasıl etkilediğini İnsanlardan Korkmak, Öfke ve Düşmanlık, Değersizlik Duygusu ve Kaygı başlıkları altında ele almaktadır.

Tüm bu durumlardan kurtulmanın yolunu da insanın varoluş sorumluluğunun ele almasından geçtiğini belirtmektedir. Kendisini ortaya koymak isteyen, kendisini olduğu gibi kabul etmeyi isteyip hayatına anlam katmak isteyen okurlar için oldukça değerli bir rehber haline gelmiş bir kitaptır.

7) Yaratma Cesareti-Rollo May

Yaratıcılığı farklı boyutlarda ele alıp inceleyen Yaratma Cesareti kitabı varoluşçu psikoterapinin önde gelen isimlerinden biri olan Rollo May tarafından 1975 yılında kaleme alınmıştır.

Bu kitapta, değişimin insanların kendi kaygılarına gömülerek varılacak yeni bir yaratıcılık düzeyinde gerçekleşebileceği anlatılmaktadır. Yaratıcılık kavramı yedi başlıkta incelenmiştir ve yaratıcılığın sadece sanatta değil; yaşamın her alanında gerekli olduğu ve sınırsız bir düşünce gücü sağladığı vurgusu yapılmıştır. Bu kitap insanların kendi kaynaklarından yararlanmasını sağlayacak farklı bakış açıları sunmaktadır.

8) Kendini Keşfetmeye Zorluklarla Başa Çıkmaya Var Mısın? Doğan Cüceloğlu

Bir süre önce kaybettiğimiz Doğan Cüceloğlu’nun 2021 yılında yayımlanan son kitabı gazeteci ve programcı Deniz Bayramoğlu ile birlikte gerçekleştirdiği söyleşilerden oluşmaktadır. Doğan Cüceloğlu eğitimci ve psikolog kimliğiyle kendi yaşam tecrübelerini samimiyetle aktarmaktadır.

On dört bölümden oluşan ve “Güçlü Bir Yaşam İçin Öneriler” sloganıyla yola çıkan kitapta hayatın anlamı, umutsuzluğu aşmak, içimizdeki özü bulabilmek, çevremizin etkisi, zihnimizin nasıl işlediği, nasıl meslek ve eş seçebileceğimize dair pek çok noktaya değinilmiştir. Ayrıca Doğan Cüceloğlu tarafından kitabın “Neleri Okumalı, Dinlemeli ve Seyretmeliyiz?” bölümünde okuyuculara çok faydalı olabilecek okuma ve izleme listesi sunulmuştur.

9) Bir Ömür Nasıl Yaşanır?-İlber Ortaylı

Yenal Bilgici ile İlber Ortaylı’nın söyleşisinden oluşan kitap 2019 yılında yayımlanmıştır. Kitabın önsözüne İlber Ortaylı “Faber est suae quisque fortunae.” diyerek başlamıştır ve bu “Herkes kendinin mimarıdır.” anlamına gelmektedir. Bu Latince deyiş, kitabın okuyuculara aktaracakları bakımından güzel bir özet niteliği taşımaktadır.

Kitapta sekiz ana soru ve bu sorularla ilgili alt başlıklar bulunmaktadır. Bu sorular bir ömrün nasıl yaşanması gerektiği, insanın kendisini nasıl geliştireceği, nasıl çalışması gerektiği, nasıl seyahat etmesi, neler okuması ve izlemesi gibi konulara değinmektedir. Yaşam, eğitim, kültür, seyahat gibi hayatın her alanına değinilen ufuk açıcı tavsiyeler içermektedir. Ayrıca kitapta görülmesi gereken yerler, okunması gereken kitapları içeren İlber Ortaylı’nın hazırladığı listeler bulunmaktadır.

10) Unutma Mutlu Bir Hayat Çok Az Şeye Bağlıdır-Marcus Aurelius

Roma’yı en iyi yöneten beş imparatorun sonuncusu olarak bilinen ve stoacı bir filozof olarak düşünceleriyle ölümsüzleşen Marcus Aurelius’un mutlu bir hayatın çok az şeye bağlı olduğunu anlatan kitabı 2019 yılında Özlem Esmergül tarafından yayıma hazır hale getirilmiştir.

Marcus Aurelius’a göre insana yaraşır şekilde yaşamaktan daha yüksek bir amaç yoktur. Bu da gösterişten uzak, basit bir yaşamla mümkün olabilecek bir durumdur. İnsanların varolduğundan beri süregelen mutluluk arayışındaki yolculuğuna ışık tutan, mutlu bir yaşam inşa etmenin yollarını sunan iki bin yıl önceden bütün çağlara hitap edebilen bir kitaptır.