Bo Kaap mahallesi evleri neden renkli, tarihi ile ilgili bilgiler

Yazar: Doğa Turgut - Koç Üniversitesi

Bo Kaap, Güney Afrika’nın üç başkentinden biri olan Cape Town’da gezinizi renklendirecek bir mahalle. Canlı evleriyle, şehri gezmeye gelenlerin, estetik fotoğraf çekme duraklarından biri haline gelmiş olan bu mahalle, turistik bir duraktan çok daha fazlası.

Bo Kaap’ın Geçmişi

1700’ler döneminde, Hintli, Sri Lankalı, Malezyalı, Endonezyalı ve Afrikalı; köleler, politik nedenlerle sürgüne gönderilenler ve mahkumlar Cape Town’a gönderilmiş. Zamanla Bo Kaap’taki, “Huurhuisjes” denilen kiralık evleri inşa etmişler ve buranın yerlisi haline gelmişler.

1950’lerde, Apartheid devleti, mahalleyi sadece Müslümanların mahallesi olarak ilan etmiş ve başka din ve ırktan insanların orda yaşamasına karşı çıkmış.

Bo Kaap’ın İsimleri

Bo Kaap ismi, Afrikaca’dan çevrilince Cape’in üzeri anlamına geliyor. Bu mahalle geçmişte ve günümüzde farklı isimlerle anılıyor. Bunlardan biri bu bölgedeki ilk binalardan birinin inşaatını üstlenen Jan de Waal’den geliyor, “Waalendorp”. Bir diğer adı da “Malay Quarter”; çünkü bu bölgenin yerlilerine, yani bir zamanların kölelerine de Cape Malays adı veriliyormuş.

Evler Neden Rengarenk?

Bo Kaap, günümüze kadar Hollanda (Cape Dutch) ve Gürcü (Cape Georgian) karışımı mimarisini korumuş. Eskiden, evlerin kiralık olması nedeniyle, hepsinin düz beyaz olması zorunluymuş.

Kölelere mülk alma izni verildikten sonra, evlerin beyaz olma kuralı ortadan kalkmış. Köleler de özgürlüklerinin bir göstergesi olarak evlerini diledikleri gibi canlı renklere boyamışlar. Böylece ortaya, gökkuşağı gibi bir mahalle ortaya çıkmış.

Yerliler için neşe verici bir olayı simgeleyen evleri renklendirme işlemi, aynı zamanda işlerini de kolaylaştırmış. Önceden mahalle içerisinde doktorun evi bile düz beyazmış, hangi ev kimin hep karışıyormuş. Rengarenk evler sayesinde herkesin evi yeterince ayrışmış ve işleri kolaylaştırmış. Gittiğinizde ya da fotoğraflara baktığınızda dikkat ederseniz, her evin rengi birbirinden olabildiğince farklı seçilmiş.

Bo Kaap’ın Tarihi Yapıları

Mahallenin en eski binası 1768’te Jan de Waal tarafından yapılmış ve sonrasında müzeye çevrilmiş. The Bo-Kaap Museum olarak gezebileceğiniz bu bina, Wale Sokağı’nda yer alıyor ve buranın yerel İslami kültür ve miras değerlerini yansıtmaya çalışıyor.

Bo Kaap aynı zamanda, Güney Afika’nın en eski camisine ev sahipliği yapıyor. 1794’te inşaatına başlanan Auwal Camii, Dorp Sokağı’nda yer alıyor. Ancak, 1804 yılında kadar ülkede Müslümanların halka açık dini faaliyetlerde bulunması yasakmış.

Bo Kaap’ta Görülecekler

Mahalleyi gezmek isterseniz kolayca yerlilerden bireysel ya da grup turu alabilirsiniz. Mahallenin sokaklarını, tarihini ve etnik yapısını anlatan rehberler sayesinde, Cape Malay ailelerinin değerleri ve günlük bir yaşamı ile ilgili bilgilere ulaşma şansı yakalayabilirsiniz.

Sesli tur ile gezmeyi tercih ederseniz, Bo Kaap sokaklarında gezinti yaparken, yine yerliler tarafından hazırlanmış 20 dakikalık turlarla Cape Malay kültünün derinliklerine inebilirsiniz.

Mahalle sadece mimari yapısını korumakla kalmamış, aynı zamanda Cape Malay mutfağını da günümüze kadar getirmiş. Yerli yemek kültürü hakkında daha fazla fikir edinmek isterseniz, çevredeki kafe ve restoranlardan “half-moons, “daltijes”, “paaper bites” ve “koesisters” gibi atıştırmalıkların ya da “boeber” gibi içeceklerin tadına bakabilirsiniz.

Bu bölgeye özgü mutfağı daha da fazla deneyimlemek için Bo Kaap’ın içinde bulunan yemek kursuna katılabilirsiniz. Çevrede birkaç yemek kursu programı bulunuyor; mesela Cape Fusion Tours yarım günlük bir mutfak programı sunuyor. Program sayesinde “rootis”, “samoosa”, Cape Malay köri sosu ve kakule çayı yapmayı öğrenebilirsiniz.

Bo Kaap, Cape Town’da kesinlikle görülmesi gereken yerlerden biri. Bugün bu mahallede yaşayanlar, Bo Kaap’a ilk yerleşen köle ailelerin soyundan geliyor ve kültürlerini hala koruyorlar. Bo Kaap evlerinin içindeki yaşamlar da evlerin dışındaki renkleri kadar ilgi çekici.