Modern çağ hastalıklarından biri olan teknoloji bağımlılığı FOMO (fear of missing out) nedir? Nedenleri, belirtileri ve baş etme yöntemlerini sizler için derledik.

Yazar: Pelin Sadioğlu - Hacettepe Üniversitesi

Sürekli sosyal medya hesaplarınızı kontrol ediyorsanız, arkadaşlarınızın nerede olduğunu ve ne yaptıklarını görmek için sabırsızlanıyorsanız ve sonra siz olmadan akşam yemeği yediklerini gördüğünüzde üzülüyorsanız, FOMO olarak bilinen bir durumdan mustarip olabilirsiniz.

"Kaçırma korkusu" olarak bilinen psikolojik rahatsızlık toplumun %56’sında görülüyor. İçinizden bir his sosyal medyayı tekrar tekrar kontrol etmenizi söylüyorsa ve böylece döngüden çıkamıyorsanız siz de bu popülasyonun içindesiniz demektir. Bu bağımlılık sadece modern yaşamın bir belirtisi mi? Yoksa size fark etmeniz gereken bir şey mi söylüyor? Ve kısır döngüyü kırmak için yapabileceğiniz bir şey var mı?

FOMO Nedir?

FOMO (fear of missing out), sosyal medya kullanıcılarının bir gruba, etkinliğe veya başkalarının yayınladığı bir ana ait olmak istediklerinde hissettikleri endişe veya motivasyondur. Sosyal dışlanma ve endişe duygularından kaynaklanır. O kadar yoğun olabilir ki, kullanıcıların psikolojisine büyük zarar verebilir.

FOMO kelimesi 2013 yılında resmi olarak Oxford tarafından sözlüğe eklendi. Bir şeyleri kaçırma korkusunun kısaltması olan bu kelime, başka bir yerde daha heyecan verici bir olasılık olduğunu hissettiğinizde ortaya çıkabilecek endişeli duyguyu tanımlamak için icat edildi.

FOMO, tüm yaş gruplarından ve sosyal medya platformlarından insanları etkiler. Genellikle 18-33 yaş aralığında sıkça rastlanan durum çevrimiçi alışveriş sırasında da tetiklenebilir. En sık rastlanılan yer ise tek bir tuşa basarak paylaşım son derece basit olduğu Facebook.

Teknoloji Bağımlılığı: FOMO’nun Nedenleri

Uzmanlar FOMO'nun, diğer insanların sizden daha çok eğlendiği veya sizden daha mutlu olduğu algısından kaynaklanabileceğini söylüyorlar. Sosyal medya, eskiden olduğu gibi, insanların birbirleriyle bağlantı kurmak için paylaştığı gerçek anılar değil, kendilerinin çok daha düzenli, bakımlı ve mükemmelleştirilmiş versiyonlarını paylaştığı bir durum haline geldi. Sosyal medyanın yarattığı tabuların aksine yalnızlık ya da düşük özgüvenin de mevcut sorunlardan biri olduğu biliniyor.

Sosyal medya şirketleri, hedef kitlelerine bakmadan kâra odaklandıklarında, bir numaralı hedefleri her bir kullanıcının web sitesinde geçirdiği zamanı en üst düzeye çıkarmak oluyor. Bu özellikle Facebook, Snapchat, Netflix, Instagram gibi platform şirketleri için geçerli. Sitelerinde ne kadar çok zaman geçirirseniz onlar için o kadar iyi olur. Daha fazla reklam alabilirler, daha fazla gelir elde edebilirler.

Harcanan zamanı en üst düzeye çıkarmanın en iyi yolu nedir? Etkileşimi en üst düzeye çıkararak, bir yerden diğerine tıklamanızı sağlayarak sizin (kullanıcı olarak) sitelerinde sahip olduğunuz etkileşim sayısını maksimuma çıkarmak.

Sizi sitenin içinde tutan ve tıklama, etkileşimde bulunma, yorum yapma, platformun kendisinde mümkün olduğunca çok zaman geçirmenize neden olan şey sağlığınızın zararına olsa bile, buna yönlendirilirsiniz. Ve bütün bunların sonucu olarak;

FOMO'ya sahip olan bireylerin % 45'i sosyal medyayı kontrol etmeden 12 saatten fazla dayanamıyor.
% 20'si sosyal medyayı kontrol etmeden 1 saatten fazla geçiremiyor.
% 36'sı yabancı gibi hissetmekten korkuyor.
% 26'sı arkadaşlarını kaybetmekten ve % 23'ü yargılanmaktan korkuyor.
% 27'si uyanır uyanmaz sosyal medyaya akın ediyor.

Teknoloji Bağımlılığı'nın (FOMO) Belirtileri

FOMO'nun belirtilerini tespit etmek zordur çünkü farklı sosyal medya kullanıcıları farklı sosyal önceliklere sahip. FOMO'yu deneyimleyen kullanıcılar arasında ortak olan bir şey var; sosyal dışlanma hissi.

Neler olduğunu, en son güncellemeleri ve insanların tartıştığı yeni şeyleri görmek için sosyal medya haber kaynağınızı sürekli olarak yeniliyorsanız,
Diğer insanların ne yaptığını bilme ihtiyacı hissediyorsanız, (Bu, sosyal ağınızdaki arkadaşlarınızı içerebilir. Ünlüler veya ünlüler gibi tanımadığınız kişileri de içerebilir.)
Yaşamınızdan memnun olmadığınızı hissediyorsanız ve bu nedenle başkalarının ne yaptığına dışarıdan bakmaya devam ediyorsanız,
Anda birlikte olduğunuz insanlarla ve sahip olduğunuz hayatla geçirdiğiniz zamanın tadını çıkarmak yerine, sürekli olarak başkalarının neler yaptığını kontrol ediyorsanız FOMO’ya sahip olabilirsiniz.

Aslında FOMO, insanları uyandıktan hemen sonra, yatmadan önce ve yemek sırasında sosyal medyayı kontrol etmeye yönlendiriyor. Çünkü aksi takdirde “bir şeyler kaçırıyor” olabilirsiniz.

Teknoloji Bağımlılığı (FOMO) ile Başa Çıkmak

Sosyal medya kullanımını sınırlandırın. Gözlerinizi açtığınız gibi telefonu elinize almadığınız bir sabah planlayın. Sosyal medya hesaplarınızı devre dışı bırakmak uygun olmayabilir, ancak faaliyetlerinizi sınırlamayı öğrenin.
Programınızı anlamlı aktivitelerle doldurun. Zihninizi meşgul edecek aktiviteler ile sosyal medyanın yokluğuna alışmak çok daha kolay olacaktır.
Sağlıksız bir yaşam tarzını destekleyen insanları takip etmeyi bırakın. Bir adım geri atın ve takip ettiğiniz insanları ve onların tanıttığı yaşam tarzını, mesajları değerlendirin. Bunu yaparken kendinize sorun; güncellemelerini gördüğünüzde nasıl hissediyorsunuz?

Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayı bırakın. Olmanız gereken yer için referans noktası olarak başkalarının neler yaptığına bakmaya devam etmeyin. Çünkü hepimiz farklıyız. Hepimizin kendine özgü yolları var.

FOMO, tüm yaş gruplarından ve tüm sosyal medya platformlarından insanları etkiliyor. FOMO'nun psikolojisi ileriye dönük dikkat gerektirir. Çünkü bu, sosyal ilişkilerimize nüfuz etmeye başlayan çok gerçek bir duygu. Fakat bu bağımlılıktan kurtulmak adına birçok yol deneyip yine de kendinizi ekran başında buluyorsanız veya bütün bunların için yeterli güce sahip olmadığınızı hissediyorsanız, bir uzmana danışmanız çok daha doğru olabilir.