Hugo ve Nebula ödüllü, Fantastik ve Bilim Kurgu Edebiyatının büyük ismi Ursula K. Le Guin'in hayatı ve başarıları.

Yazar: Ali Baran Biberoğlu - İstanbul Medipol Üniversitesi

Ursula K. Le Guin 1929 yılında Berkeley, Kaliforniya’da entelektüel ve sanat düşkünü bir ailenin evinde doğdu. Başlangıçta popüler edebiyat dünyasına girmek için adım atsa da, yayınladığı ilk üç romanı olan “Rocannon’un Dünyası”, “Sürgün Gezegeni” ve “Yanılsamalar Kenti” ile bilim kurgu dünyasına yerleşti. İlk romanını yazdıktan 40 yıl sonra 2008 yılında Le Guin, Publius Virgilius'un Aeneid'inden küçük bir karakterin üstkurmaca incelemesi olan Lavinia ile edebi haberler yaptı. Ayrıca Le Guin, yazdığı “Yerdeniz” serisiyle dünyaca bir üne kavuştu. Kadın hakları ve fantastik kurguya dair birçok makale yazdı ve Kongre Kütüphanesi Yaşayan Efsane Madalyası ile ödüllendirildi. Le Guin, 22 Ocak 2018'de Portland, Oregon'daki evinde 88 yaşında öldü.

Ursula K Le Guin'in Gençlik Yılları

Dünyaca ünlü yazar Ursula K Le Guin, 21 Ekim 1929’da Kaliforniya’nın Berkeley kentinde üç erkek kardeşin ardından tek kız olarak dünyaya geldi. Annesi Theodora, yaşayan son Yahi kabilesi üyesi olan Ishi’nin biyografisini yazmışken, babası ise dünyaca ünlü bir Antropologdu. Le Guin sanat ve kültür fikrinin teşvik edildiği bir evde büyüdü, Amerikan yerlileri tarafından tanınan ve sevilen bir aileye sahipti. Mitoloji aşığı bir kadın olan Le Guin, Radcliffe Koleji’ne gitti. Ardından Kolombiya Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesiyle mezun oldu. Ünlü bilim adamı ve Tarihçi Charles Le Guin ile Fransa’ya yaptıkları bir deniz yolculuğunda tanıştıktan birkaç ay sonra Aralık 1953’te evlendi.

Karanlığın Sol Eli

Le Guin, daha sonra popüler yayıncıların onu yıllarca reddettiğini ve onun yazarlığını ticaret aracı olarak kullanmaya çalıştıklarını söylemiştir. Sonunda parlayacağı yere, bilim kurgu ve fantastik türde eser vermeye ve bu türde edebi çevrede kabul görmeye başlamıştır. 1966’da Le Guin, birçok kitabı içinde barındıran Hain Döngüsü serisinin ilki olan Rocanno’nun Dünyasını yayınladı. Daha sonrasında kısa bir roman olan Dünyaya Orman Denir (James Cameron’ın Avatar adlı filmine ilham kaynağı olan kitaptır), Mülksüzler ve Anlatış ile döngüye devam etti. Yazar, döngünün herhangi bir sıraya göre okunmasına gerek olmadığını belirtmiştir. Hain Döngüsü'nün dördüncü kitabı olan Karanlığın Sol Eli ile ardından gelen Sürgün Gezegeni ve Yanılsamalar Kenti kitaplarıyla edebiyat dünyasında çığır açtı, ayrıca bu kitaplar en çok beğenilen işleri oldu.

Ağır bir anlatımı olan Karanlığın Sol Eli kitabında cinsel kimliğin bir statü ya da güç aracı olarak kullanılmadığı “Kış” adlı gezegende yaşanan olayları anlatır. Gezegende yaşayan kişiler cinsiyetsizdir ve yılın belli dönemlerinde o andaki hormonel durumlarına göre erkek ya da kadın olmaktadırlar. Bir dönemde çocuk doğuran diğer bir dönemde aynı çocuğun babası olabilir. Kemmer dönemlerinde kişilerden biri baskın erkek olarak bu döneme girebilirken o kişinin hormonları karşısındaki kişiyi dişiye dönüştürebilir. Kemmer dönemi dışında fizyolojide veya davranışlarda cinsiyetin herhangi bir izine rastlanmaz. Cinsiyetsiz bir dünyada insan ilişkilerini bu denli korkusuzca anlatması Le Guin’in edebi rüşdünü kanıtlamasını sağlamıştır. Kitap, bilim kurgu edebiyatının en büyük ödüllerinden olan Hugo ve Nebula’nın her ikisinde de En İyi Roman dalında ödül kazanmıştır.

Dünya Çapında Popüler: Yerdeniz Serisi

Bir yayıncının talebi üzerine Le Guin, kalemini genç yetişkin kitlesine çevirdi, ve 1968 yılında serinin ilk kitabı olan “Yerdeniz Büyücüsü”nü yazdı. Ardından ise “Atuhan Mezarları”, “En Uzak Sahil”, “Tehanu”, “Yerdeniz Öyküleri”, “Öteki Rüzgar” ile seri devam edip sonlanmıştır.

Kitap, “Yerdeniz” adlı kurgusal bir takımadada geçmektedir ve bir büyücünün olgunlaşma serüvenini anlatır. Seri, genç okuyuculara yönelik olmasına rağmen, yetişkin okuyuculara da muhteşem bir alt metin sunmakta, duygusal olarak derin anlamalar içermektedir.

Le Guin'in Kişisel Hayatı ve Başarıları

Le Guin, kısa öykülerinin yanında; şiirler, denemeler ele almış ve çocuklar için kitaplar da yazmıştır. Birçok kez Nebula ve Hugo ödülü, Amerikan Ulusal Kitap Ödülü’nü kucaklamış, ve Franz Kafka Ödülü ile onurlandırılmıştır. Le Guin, Amazon ve Google gibi çevrimiçi varlıkları, kitapların günümüzde nasıl satıldığı ve tüketildiği üzerindeki etkilerinden dolayı katı bir şekilde eleştirerek tartışmalara sebep olmuştur.

Le Guin, yaşadığı süreçte üç çocuğuyla beraber Portland, Oregon’da yaşıyordu. Dindar olarak yetiştirilmemesine rağmen doğu dini gelenekleri olan Taoizm ve Budizm’den etkilendi. Bu etkileniş hakkında “Taoizm bana hayata nasıl bakacağımı ve Tanrı’nın işine karışmadan hayatıma nasıl öncülük edeceğime dair fikir verdi” demiştir. Le Guin 88 yaşında Portland’daki evinde doğal sebeplerden dolayı öldü. Ölümünün ardından birçok büyük yazar tarafından anıldı ve son 50 yılın edebi olarak en etkileyici figürlerinden biri olduğu söylenildi. Ünlü yazar Stephen King onun hakkında: “Dünyadan bir Ursula K.Le Guin geçti. O sadece bir bilim kurgu yazarı değil, gerçek bir ikondu…”.