Noel Nedir?
Latince kökenli "Doğum" anlamına gelen Noel, her yıl 25 Aralık tarihide İsa’nın doğumunun kutlandığı Hristiyan bayramıdır. Noel aynı zamanda "Kutsal Doğuş", "Doğuş Bayramı" veyahut "Milat Yortusu" olarak bilinir.
Her yıl Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık’ta kutlanan Noel, birtakım ülkelerde 24 Aralık’ta Noel arifesi ile başlar. Bazı Ortodoks kiliselerinin kullandığı, Jülyen takviminde 25 Aralık’a denk gelen 6 Ocak’ta Noel olarak kutlanır.
Yılbaşı ve Noel birbirinden farklı iki kavramdır. Hristiyanlar için İsa Mesih’in doğuşu anlamına gelen ve bayram olarak kutlanan Noel, 20.yy başlarında dini motiflerden ayrılmış, hediye alışverişlerinin yapıldığı, yeni yılın gelişinin kutlandığı özel bir gün haline gelmiştir. 25 Aralık sabahından itibaren üç gün boyunca bayram sayılmasına rağmen 40. güne kadar devam ediyor.
.png)
İsa Mesih'in doğuşunu betimleyen tablo.
Noel’in Tarihçesi ve Ortaya Çıkışı
Noel bayramının temelinde antik çağlardan beri kutlanan Pagan ve Roma kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia bayramları vardır. Kış Gündönümü, güneşin doğması ile batması arasında en kısa sürenin olduğu gündür. Güneşin kışın karanlığını "yenmesini" kutlamak için bir kış festivali düzenlenir.
Birçok kültürde bu aile ve arkadaşlar ile yemek yemek, eğelenmek için bir araya gelinen zamandır. Aziz Augustine Hristanlığı tanıtarak İngiltere’nin büyük bölgelerinde Noel kutlamalarını başlatan kişidir.
Günümüzdeyse Noel, dini esaslardan uzaklaşmış Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan evrensel bir bayram haline gelmiştir. Bu değişikliğin en önemli simgelerinde biri "Noel Baba" figürüdür. Okullarda oyunlar sahnelenir, klise ve sokaklarda korolar Noel ilahileri söyler.
Ağaçlar süslenir, ev, bahçe veya cadde süslemeleri yapılır. Hediyeler alınır, insanlar sevdiklerine tebrik kartları gönderir. Pek çok ülkede 25 Aralık Noel yemeği hazırlanır. Ülkeden ülkeye farklılık gösteren yemek kültüründe en yaygın simge kızarmış hindi ve sosistir.
Hristiyanların İsa’yı bekledikleri döneme advent dönemi denir. Bu dönemde, takvimler hazırlanır. Bu takvimlerde resim veya şekerlemeler gizlenir, her gün bir tanesi açılır. Bazı ülkelerde advent mumları yakılır.
Giotto di Bondone'nin, İsa'nın doğumunu simgeleyen freski.
Dört Mumun Hikâyesi:
Advent (geliş) Aralık ayının ilk haftası ile başlar ve dört hafta sürerek 24 Aralık gecesi sona erer. Advent çelenklerinde sadece dört mum, bazen de ortadaki büyük beyaz renkteki beşinci mum bulunur. Advent döneminin anlamı; tövbe etmek ve İsa Mesih’in doğuşuna hazırlıktır. İnanışa göre her mumun bir anlamı vardır.
"Ortam çok rüzgârlıydı. Bir odada 4 tane mum usul usul yanıyordu. Ortalık o kadar sessizdi ki, mumların konuşamaları duyulabiliyordı.
Birinci mum:
"Ben Barış’ım! Ama kimse yanmama yardımcı olmuyor, sanırım yakında söneceğim." Dedi ve alevi hızla azalarak söndü.
İkinci mum:
"Ben İnanç’ım! Ne yazık ki artık vazgeçilmez değilim, onun için bundan sonra yanıp durmanın bir anlamı kalmadı." Diyerek esen rüzgârda tamamen söndü.
Sırası geldiğinde üçünüc mum, hüzünlü bir sesle konuştu:
"Ben Sevgi’yim! Ama artık yanacak gücüm kalmadı, insanlar beni unuttu, değerimi hiç anlamıyorlar." Sevgi de daha fazla bekleyemeden sönüp gitti..
Ansızın, odaya birde küçük bir çocuk girdi ve üç mumun da yanmadığını gördü. Üzgün bir sesle:
"Neden yanmıyorsunuz? Sizin sonsuza kadar yanmanız gerekmiyor muydu?" diye sordu.
O zaman dördüncü mum konuşmaya başladı:
"Korkma, ben hala yanıyorum. Ben yandığım sürece öteki mumları da yeniden yakabiliriz, ben Umut’um!" Anonim
.jpg)
Noel’in Simgeleri
Birçok simgeye sahip olan Noel, bizlerinde parçası olduğumuz bir ritüele dönmekte. Noel ağacı süslemek, Noel babaya mektuplar yazmak, kırmızı, yeşil ve altın sarısı renklerini ön planda olması Noel’in kalıplaşmış simgelerindendir.
25 Aralık itibari ile süslenen çam ağacının, normal bir ağaç figürü olmamasının sebebi yaprak dökmemesidir. İnanışa göre, çam ağacının yaprak dökmemesi sonsuz yaşamı sembol eder. Noelde etrafımızı süsleyen kırmızı, yeşil ve altın sarısı renklerinin de bir anlamı vardır. Yeşil; yaşam ve yeniden doğuşu, Kırmızı; kanı, Altın ise; bolluk ve şöhreti simgeler.
En önemli figürden biri olan Noel Baba, 4. yy’da yaşamış gerçek bir kişi olan Aziz Nikolas olarak kabul edilir. Efsaneye göre Kuzey Kutbu’nda çocuklar için oyuncaklar yapar, hediyeler alır ve Noel günü geyikleri ile birlikte dağıtır. Noel Baba’nın hediye getirme geleneği, Tanrı Odin’e dayanır.
İnanışa göre Odin, uçan atı Sleipnir ile avlanmaya gittiğinde çocuklar, Sleipnir için havuç ve saman koyup şöminenin yanına asardı. Odin bu iyilik karşılığında çocuklara şekerleme ve hediye getirirdi.
Zamanla bu gelenek Avrupa’ya yayıldı, çizme yerine çoraplar kullanılmaya başlandı, gelenek Noel’e dâhil oldu. Bir diğer simge ise; Noel şarkısı Jingle Bells’tir. En popüler Noel şarkılarındandır. 1857 yılında Amerikan besteci James Pierpont tarafından yazılmıştır.
Thomas Nast'ın 1881 tarihli bir Noel Baba çizimi.
Günümüzde yeni yılın gelişi olarak kutlansa da Noel, dini bir bayram olup, içerinde birçok ritüel barındırır. Kalıplaşmış simge ve figürleri ile sadece Hristiyanların değil herkesin kutlamayı beklediği bir bayrama dönüşmüştür. Sevdikleriniz ile beraber geçireceğiniz mutlu yıllar dileriz.
Kaynak:
BENZER YAZILAR
Apple Neden Intel’i Bırakıyor?
Apple, 11 Kasım'da Intel işlemcileri kullanmayı bırakıp kendi ürettiği işlemcilere geçeceğini açıkladı. Peki M1 işlemcisinin Intel den farkı nedir?
Cenneti Reddeden Adam: Martin Luther
Düzeltmeci hareketin ve Hristiyanlığın bir mezhebi olan Protestanlığın öncüsü olarak kabul edilen Martin Luther’in hayatını ve onu başarıya ulaştıran mahkemenin detaylarını sizler için derledik.
